ปางประทานพร |
| ลักษณะพุทธรูป พระพุทธรูปปางนี้มี ๒ แบบคือ แบบหนึ่งอยู่ในพระอิริยาบถยืน ยกพระหัตถ์ซ้ายขึ้นเสมอพระอุระ หงายฝ่าพระหัตถ์ออกไปข้างนอกบ้าง ยกขึ้นเสมอพระอังสาถือชายจีวรบ้าง พระหัตถ์ขวาห้อย หันฝ่าพระหัตถ์ออกไปข้างหน้า เป็นกิริยาประทาน อีกแบบหนึ่ง อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายวางหงายอยู่บนพระเพลา พระหัตถ์ขวาแบฝ่าพระหัตถ์ยื่นออกไปวางหงายอยู่บนพระชานุ
ประวัติความเป็นมา เมื่อพระพุทธองค์เสด็จจาริกไปแสดงธรรมสั่งสอนพุทธเวไนย ณ พระนครพาราณสีครั้นใกล้เทศกาลเข้าพรรษาจึงเสด็จพุทธดำเนินมายังพระนครสาวัตถี พร้อมด้วยพระสงฆ์สาวกเสด็จประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหาร อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี และพระพุทธองค์ได้ประทานพรให้แก่หมอชีวกโกมารภัจจ์ที่อัมพวันสวนมะม่วงของหมอชีวก ทรงประทานพรให้แก่พระอานนทเถระ ให้เข้าเฝ้าได้ทุกเวลา ให้ถามปัญหาได้ทุกข้อ และทรงประทานพรให้แก่นางวิสาขามหาอุบาสิกาให้ถวายเครื่องอุปโภคบริโภคให้แก่พระสงฆ์ และเป็นอุบาสิกาคนแรกที่ดำริถวายอุทกสาฎกให้แก่พระสงฆ์ และนางภิกษุณีตลอดชีวิตเป็นพร ๘ ประการคือ พรที่ ๑ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายวัสสิกสากฎ ผ้าอาบน้ำฝน พรที่ ๒ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายอาคันตุกภัต อาหารสำหรับพระต่างถิ่นที่จรมา พรที่ ๓ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายคมิกภัต อาหารสำหรับพระเตรียมจะเดินทางไกล พรที่ ๔ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายคิลานภัต อาหารสำหรับพระอาพาธ พรที่ ๕ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายคิลานุปัฏฐากภัต อาหารสำหรับพระพยาบาลพระอาพาธ พรที่ ๖ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายคิลานเภสัช ยาสำหรับพระอาพาธ พรที่ ๗ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายธุวยาคู ยาคูประจำ พรที่ ๘ สำหรับภิกษุณีสงฆ์ ขอให้หม่อมฉันได้ถวายอุทกสาฏก ผ้าผลัดอาบน้ำจนตลอดชีวิต ครั้นแล้วพระพุทธองค์ก็”ด้ทรงประทานพร แล้วตรัสว่าภิกษุทั้งหลายจำเดิมแต่นี้ไปเราอนุญาตผ้าวัสสิกสาฏก อาคัน ตุกภัต คมิกภัต คิลานภัต คิลานุปัฏฐากภัต คิลานเภสัช ยาคูประจำ และอนุญาตอุทกสาฏกสำหรับภิกษุณีสงฆ์ จบลงด้วยพระโอวาทที่ตรัสประทานพรตักเตือนให้ภิกษุสงฆ์และภิกษุณีสงฆ์ให้รู้จักประมาณ รู้จักพอดี ยังความเปรมปรีดิ์ปราโมทย์ให้เกิดแก่พระสงฆ์ทั้งหลายโดยทั่วกัน พระพุทธจริยาตอนประทานพรแก่หมอชีวกโกมารภัจจ์ก็ดีตอนทรงประทานพร แก่พระอานนทเถระผู้เป็นพุทธอุปัฏฐากก็ดีตอนทรงประทานพรแก่นางวิสาขาทั้ง ๘ ประการนี้ก็ดี นับเป็นมงคลนิมิตหมายอันดี เป็นสาเหตุให้จัดสร้างพระพุทธรูปที่เรียกว่า “ปางประทานพร” ขึ้น |
