ผู้เป็นเอตทัคคะด้านทรงพระวินัย
พระอุบาลีเถระ เกิดในตระกูลช่างกัลบกวรรณะต่ำ ในกรุงกบิลพัสดุ์ เมื่อพระบรมศาสดาเสด็จมาโปรดพระประยูรญาติที่กรุงกบิลพัสดุ์ แล้วเสด็จออกจากกรุงกบิลพัสดุ์ อุบาลีผู้เป็นนายภูษามาลาจึงได้ติดตามศากยกุมารทั้ง 5 พระองค์ คือ ภัททิยะ อนุรุทธะ อานันทะ ภคุ และกิมพิละ รวมทั้งเทวทัต ซึ่เป็นเจ้าชายในโกลิยวงศ์ ไปเข้าเฝ้าพระบรมศาสดาเพื่อขอบวชในพระพุทธศาสนา
พวกเจ้าศากยะทูลขอให้พระพุทธองค์บวชอุบาลีก่อนเพื่อกำจัดทิฏฐิเรื่องวรรณะ เมื่ออุบาลีอุปสมบทแล้วได้เรียนพระกรรมฐานที่พระบรมศาสดาทรงประทาน ท่านปฏิบัติตามที่พระพุทธองค์ตรัสแนะนำ คือ ศึกษาพระธรรมควบคู่ไปกับการเจริญสมถวิปัสสนา ไม่ประมาท ตั้งใจบำเพ็ญเพียร ไม่นานนัก ก็ได้บรรลุพระอรหันตผล
ท่านทรงจำพระวินัยปิฎกแม่นยำชำนาญมาก เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว สังคีติการกสงฆ์จึงได้เลือกท่านให้เป็นผู้วิสัชนาส่วนพระวินัย