พระอชิตเถระ (ท่านเป็นศิษย์ของพราหมณ์พาวรีที่ถูกส่งมาทูลถามปัญหาทั้ง 16 ต่อพระพุทธเจ้า ณ ปาสาณเจดีย์) เกิดในตระกูลพราหมณ์กรุงสาวัตถี เดิมชื่อว่า อชิตมาณพ เมื่อเจริญวัยแล้ว ได้ไปฝากตัวเป็นศิษย์เล่าเรียนศิลปวิทยาในสำนักของพราหมณ์พาวรี ผู้เป็นปุโรหิตของพระเจ้าปเสนทิโกศล
อชิตมาณพทูลถามปัญหาว่า โลกคือหมู่สัตว์อันอะไรปิดบังไว้ จึงหลงดุจอยู่ในความมืด เพราะอะไรเป็นเหตุ จึงไม่มีปัญญาเห็นปรากฏ อะไรเป็นเครื่องฉาบไล้สัตว์โลกให้ติดอยู่ อะไรเป็นภัยใหญ่ของสัตว์โลก
พระบรมศาสดาทรงพยากรณ์ว่า “โลกคือหมู่สัตว์อันอวิชชา คือความไม่รู้แจ้ง ปิดบังไว้ จึงหลงดุจอยู่ในที่มืด เพราะความอยากมีประการต่างๆ และความประมาทเลินเล่อ จึงไม่มีปัญญาเห็นปรากฏ เรากล่าวว่า ความอยากเป็นเครื่องฉาบไล้สัตว์โลกให้ติดอยู่ และเรากล่าวว่า ทุกข์เป็นภัยใหญ่ของสัตว์โลก”
ในที่สุดแห่งการพยากรณ์ ปัญหา อชิตมาณพได้สำเร็จพระอรหัตผล ก่อนอุปสมบท