พระนันทเถระ (ท่านเป็นศิษย์ของ พราหมณ์พาวรีที่ถูกส่งมาทูลถามปัญหาทั้ง 16 ต่อพระพุทธเจ้า ณ ปาสาณเจดีย์) เมื่อเจริญวัยแล้ว ได้ไปฝากตัวเป็นศิษย์เล่าเรียนศิลปวิทยาในสำนักของพราหมณ์พาวรี ผู้เป็นปุโรหิตของพระเจ้าปเสนทิโกศล
นันทมาณพทูลถามปัญหาว่า ชนทั้งหลายพูดกันว่า มุนีทั้งหลายมีอยู่ในโลก ชนทั้งหลายเรียกบุคคลลว่าเป็นมุนีด้วยอาการอย่างไร ชนทั้งหลายเรียกบุคคลผู้ประกอบด้วยญาณ หรือผู้ประกอบด้วยความเป็นอยู่ ว่าเป็น มุนี
พระบรมศาสดาทรงพยากรณ์ว่า “ผู้ฉลาดในโลกนี้ไม่เรียกบุคคลว่าเป็นมุนี เพราะความเห็น เพราะความสดับ เพราะความรู้ (หรือเพราะศีลและวัตร) ชนเหล่าใดกำจัดเสนามารให้พินาศแล้ว ดำเนินชีพอย่างไม่มีความทุกข์ ไม่คอยคาดหวัง เราเรียกชนเหลานั้นว่าเป็น มุนี”
ในที่สุดแห่งการพยากรณ์ปัญหา นันทมาณพส่งใจไปตามธรรมเทศนา จิตก็หลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปทาน ได้สำเร็จพระอรหัตผลก่อนอุปสมบท