พระกัปปเถระ (ท่านเป็นศิษย์ของพราหมณ์พาวรีที่ถูกส่งมาทูลถามปัญหาทั้ง 16 ต่อพระพุทธเจ้า ณ ปาสาณเจดีย์) เป็นบุตรของพราหมณ์ในนครสาวัตถี เดิมชื่อ กัปปมาณพ เมื่อเจริญวัยแล้ว ได้ไปฝากตัวเป็นศิษย์เล่าเรียนศิลปวิทยาในสำนักของพราหมณ์พาวรี ผู้เป็นปุโรหิตของพระเจ้าปเสนทิโกศล
กัปปมาณพทูลถามปัญหาว่า ขอพระองค์ตรัสบอกธรรมซึ่งจะเป็นที่พึ่งพำนักของชนผู้อันชราและมรณะมาถึงรอบข้าง ดุจเกาะอันที่พึงพำนักของชนผู้ตั้งอยู่ท่ามกลางมหาสมุทร เมื่อเกิดคลื่นใหญ่ที่น่ากลัวมาก แก่ข้าพระพุทธเจ้าอย่าให้ทุกข์นี้มีได้อีก
พระบรมศาสดาทรงพยากรณ์ว่า เรากล่าวว่านิพพานอันไม่มีกิเลสเครื่องกังวล ไม่มีตัณหาเครื่องถือมั่น เป็นที่สิ้นแห่งชราและมรณะนี้เป็นดุจเกาะ ชนเหล่าใดรู้นิพพานนี้แล้ว เป็นคนมีสติ ได้เห็นธรรมแล้ว ดับกิเลสได้แล้ว ชนเหล่านั้น ไม่ต้องตกอยู่ในอำนาจของมาร ไม่ต้องเดินไปในทางของมารเลย
ในที่สุดแห่งการพยากรณ์ปัญหา กัปปมาณพส่งใจไปตามธรรมเทศนา จิตก็หลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปทาน ได้สำเร็จพระอรหัตผลก่อนอุปสมบท